لکه‌های زنگ زدگی یکی از معمول‌ترین مشکلاتی است که ممکن است به وسایل فلزی منته مانند لوازم خانگی، ظروف آشپزخانه و تزئینات ببیند. در این مقاله به بررسی علت ایجاد این لکه‌ها و روش‌های مؤثر برای از بین بردن آن‌ها می‌پردازیم.

 

علت ایجاد لکه‌ها

 

مهم‌ترین عامل ایجاد این لکه‌ها، واکنش شیمیایی فلز با اکسیژن هوا یعنی پدیده اکسید شدن است. در این فرایند که به زنگ‌زدن نیز معروف است، ساختار شیمیایی فلز از هم می‌پاشد و باعث پوسیدگی و تشکیل لکه‌های قهوه‌ای‌رنگ می‌شود. رطوبت هم این واکنش را تسریع می‌بخشد.

 

راه‌حل‌ها

 

1. استفاده از نوشابه یا سرکه به دلیل داشتن اسید

 

2. استفاده از گوجه‌فرنگی 

 

3. تهیه خمیر جوش‌شیرین 

 

4. استفاده از نمک و آب لیمو

 

5. استفاده از جلاسنج

 

6. پیشگیری از تماس وسایل با رطوبت

 

نتیجه‌گیری

 

در کل می‌توان گفت با درک درست علت ایجاد این مشکل و بهره‌گیری از مواد و روش‌های مذکور، کاربران می‌توانند وسایل خود را از این مشکل رها کنند.

 

دلیل پیدایش لکه های زنگ زدگی روی اشیا فلزی چیست؟

این قضیه یک دلیل شیمیایی ساده دارد. فلزات در مجاورت با اکسیژن دچار نوعی واکنش شیمیایی به نام اکسید شدگی می‌شوند. اکسید شدن مترادف زنگ زدن و در حقیقت به معنی سوختگی فلزات است. 

 

زنگ زدن باعث می‌شود ساختار شیمیایی فلز از هم بپاشد، فلز پوک و پوسیده شود، به صورت لایه‌لایه و خشک دربیاید و دچار لکه‌هایی به رنگ قهوه‌ای یا همان لکه‌های زنگ زدگی شود. وجود رطوبت نیز باعث تسریع این واکنش می‌شود.

 

بنابراین علت اصلی ایجاد لکه‌های زنگ زدگی واکنش اکسیداتیو فلز با اکسیژن یعنی پدیده زنگ‌زدگی است.

 

چطور لکه های زنگ زدگی را از بین ببریم؟

چندین راه مختلف برای از بین بردن زنگ زدگی معرفی شده است:

 

1. استفاده از ابزارهای ساینده برای جدا کردن لایه‌های آسیب دیده

در صورتی که عمق خوردگی ناشی از زنگ زدگی زیاد باشد و چندین لایه از فلز را درگیر کرده باشد، پیش از استفاده از سایر روش‌ها بهتر است از ابزارهای ساینده برای جداسازی لایه‌های آسیب‌دیده استفاده شود. 

 

برای مثال می‌توان از برس‌های سخت فلزی که سطح ساینده‌ای دارند، یا انواع کاغذ سمباده‌های خاص برای فلزات بهره برد. البته باید مراقب بود تا در این فرایند، سطوح سالم فلز آسیب نبینند.

 

این کار می‌تواند پایه‌ای برای استفاده موثرتر از سایر روش‌های شیمیایی مانند اسیدها در مرحله‌ی بعد باشد.

2. استفاده از نوشابه که حاوی اسید سیتریک است

نوشابه علاوه بر کاربرد نوشیدنی، حاوی موادی است که می‌تواند برای برطرف کردن مشکلات نظافتی نیز مفید واقع شود. اسید سیتریک موجود در نوشابه خاصیت شویندگی بالایی دارد و می‌تواند لکه‌های مختلف را پاک کند. 

 

برای برطرف کردن زنگ زدگی، می‌توان وسیله فلزی را برای مدتی درون محلولی از نوشابه قرار داد. سپس با استفاده از دستمال میکروفایبر، سطح آن را به مدت کوتاهی ماساژ داد تا لکه حذف شود.

 

البته در صورت عدم قابلیت غوطه‌وری جسم، می‌توان مقدار زیادی نوشابه را روی دستمال بکشید و سطح مورد نظر را تمیز کرد.

3. استفاده از سرکه به عنوان یک ماده اسیدی و پاک‌کننده 

استفاده از سرکه به عنوان یکی از روش‌های از بین بردن زنگ زدگی به این صورت توضیح داده شده است:

 

سرکه نیز مانند نوشابه، یک ماده اسیدی قوی و پاک‌کننده موثر است. برای استفاده از آن باید جسم زنگ‌زده را برای نیم ساعت در ظرفی پر از سرکه قرار داد. 

 

سپس با استفاده از دستمال مناسب، سطح آلوده را پاک و از لکه زنگ‌زدگی پاکسازی کرد. در صورت بزرگ‌بودن جسم فلزی نیز می‌توان دستمال را به سرکه آغشته و روی لکه‌های زنگ زدگی کشید تا پاک شوند.

 

4. استفاده از گوجه فرنگی که منبع ویتامین ث (اسید اسکوربیک) است

استفاده از گوجه فرنگی به عنوان یکی از روش‌های موثر برطرف کردن زنگ زدگی توضیح داده شده است:

 

گوجه فرنگی حاوی مقادیر زیادی ویتامین ث یا اسید اسکوربیک است. به دلیل اسیدی بودن، گوجه فرنگی می‌تواند در از بین بردن زنگ زدگی مؤثر واقع شود.

 

کافی است یک گوجه فرنگی را قاچ کرده و آن را روی سطح زنگ‌زده فلز بکشید. سپس با استفاده از گوجه‌های جدید این کار را ادامه داد تا لکه زنگ زدگی از بین برود.

5. ترکیب نمک و آبلیمو که خاصیت پاک‌کنندگی و سایندگی دارند

آبلیمو اسید قوی است و نمک علاوه بر پاک‌کنندگی، خاصیت سایندگی هم دارد. در نتیجه ترکیب این دو می‌تواند در حالت‌های خفیف زنگ‌زدگی کمک‌کننده باشد. مقدار زیادی از این محلول را روی دستمال می‌ریزند و بر روی سطح فلز می‌کشند.

 

6. ساختن خمیر جوش شیرین 

مقداری جوش‌شیرین را با آب مخلوط کنید تا حالت خمیری پیدا کند. سپس این خمیر را روی سطوح زنگ‌زده بمالید و مدتی را برای اثرگذاری می‌گذارند. سپس با دستمال میکروفایبر سطح را پاک می‌کنند تا لکه زنگ‌زدگی برطرف شود.

7. مواد پولیش فلزات و جلاسنج 

 

شما می‌توانید از مواد پولیش فلزات و جلاسنج برای از بین بردن زنگ زدگی استفاده کنید. این مواد معمولاً شامل ترکیبات شیمیایی خاصی هستند که به طور مؤثر لکه‌های زنگ زدگی را از روی سطح فلز حذف می‌کنند و به فلز براقیت می‌بخشند.

 

برای استفاده از مواد پولیش فلزات و جلاسنج، مراحل زیر را دنبال کنید:

 

1. پاکسازی سطح: قبل از استفاده از مواد پولیش، سطح فلزی را با یک دستمال نرم و خشک پاک کنید تا از گرد و غبار و آلودگی‌های سطحی خلاص شود.

 

2. اعمال ماده پولیش: مقدار کمی از ماده پولیش را روی دستمال یا اسفنج نرم بریزید و به آرامی روی سطح زنگ زده فلز بمالید. با حرکات دایره‌ای یا خطی، مواد پولیش را به طور یکنواخت روی سطح پخش کنید.

 

3. تمیزکردن سطح: با استفاده از دستمال نرم، با حرکات دایره‌ای یا خطی، مواد پولیش را به طور کامل روی سطح فلز بمالید. این عمل باعث حذف لکه‌های زنگ زدگی و بهبود براقیت فلز می‌شود.

 

4. شستشو و خشک کردن: پس از تمیزکردن سطح، آن را با آب یا دستمال مرطوب شستشو دهید تا مواد پولیش باقیمانده را از روی فلز بردارید. سپس با دستمال خشک، سطح را به طور کامل خشک کنید.

 

توجه داشته باشید که قبل از استفاده از هرگونه ماده پولیش، به دستورالعمل تولید کننده و هشدارهای موجود روی بسته‌بندی توجه کنید. همچنین، قبل از استفاده بر روی سطوح حساس به خط و خش، تست روی یک قسمت کوچک و پنهانی از فلز را انجام دهید تا از عدم تأثیر منفی بر روی آن اطمینان حاصل کنید.

 

مواد پولیش فلزات و جلاسنج می‌توانند به عنوان یک راه مؤقت برای از بین بردن زنگ زدگی استفاده شوند. با این حال، برای جلوگیری از تشکیل زنگ زدگی در آینده، می‌توانید اقدامات پیشگیری مانند استفاده ااز بین بردن زنگ زدگی فلزات با استفاده از مواد پولیش و جلاسنج می‌تواند روشی موثر باشد. مواد پولیش فلزات عموماً شامل ترکیبات شیمیایی خاصی هستند که به طور فعال لکه‌های زنگ زده را از روی سطح فلز حذف می‌کنند و به فلز براقیت می‌بخشند.